,,Krzesimowskie Wzgórze”

ścieżka regionalna (historyczno – przyrodnicza)

1.Wstęp

       Ścieżka regionalna pod nazwą „Krzesimowskie Wzgórze” opracowana została przez uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej im. Jaworzniaków w Krzesimowie. Utworzona została z myślą o mieszkańcach naszej gminy, a przede wszystkim uczniach szkół podstawowych  i gimnazjum, dla których poza znaczeniem edukacyjnym powinna stać się miejscem prawdziwego relaksu i odpoczynku.

      Polecamy ją również osobom dorosłym, preferującym aktywny wypoczynek połączony     z obserwacją przyrody i zwiedzaniem interesujących obiektów kultury.

2. Położenie

      Ścieżka znajduje się na terenie Krzesimowa, położonego w północno – wschodniej części gminy Mełgiew (powiat świdnicki, województwo lubelskie).

      Główna część ścieżki zlokalizowana została na terenie zabytkowego zespołu dworsko- parkowego oraz Lasku Pruszkowego, gdzie znajduje się cmentarz. Są to naszym zdaniem najcenniejsze pod względem historyczny, kulturowym i przyrodniczym miejsca  na terenie naszej gminy i powiatu.

Obecnie cały teren zabytkowego zespołu dworsko - parkowego znajduje się pod administracją Domu Pomocy Społecznej w Krzesimowie. Wchodzenie na teren zespołu, zwiedzanie budynków zabytkowych i parku może odbywać się jedynie za zgodą jego Dyrekcji     

i pracowników.

3. Długość trasy i czas jej przejścia

     Trasa ścieżki, składająca się z sześciu etapów, przebiega na długości 2,5 kilometra. Czas jej przejścia, w zależności od zainteresowań i upodobań indywidualnych może wynosić od    2 do 3 godzin.

4. Początek i koniec trasy   

    Trasa ścieżki rozpoczyna się w Szkole Podstawowej w Krzesimowie, a kończy  na cmentarzu w Lasku Pruszkowskim.

5. Etapy ścieżki - krótka charakterystyka

Etap I  Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jaworzniaków w Krzesimowie

       Spacer ścieżką proponujemy rozpocząć od wizyty w szkole, gdzie można zapoznać się    z naszą pracą edukacyjno- wychowawczą oraz otrzymać dodatkowe materiały i wskazówki dotyczące ścieżki. W szkole znajduje się również kącik o patronie szkoły „Jaworzniakach”, którzy od lat aktywnie wspierają szkołę w wychowaniu patriotycznym młodego pokolenia.

     Wychodząc z budynku szkoły kierujemy się na  wschód drogą w kierunku Łęcznej. Dochodzimy (dojeżdżamy) do bramy wjazdowej do DPS, skąd kontynuujemy zwiedzanie.

Etap II  „Zabytkowy zespół dworsko – parkowy”

     Zabytkowy zespół dworsko – parkowy w Krzesimowie tworzy grupa obiektów

powiązanych ze sobą przestrzennie i funkcjonalnie. Składa się on z czterech głównych części:

I   Rezydencjonalnej ,,na wyspie”

II  Parku krajobrazowego

III Części folwarcznej (dawnego gospodarstwa)

IV Części folwarcznej  za drogą – oddzielonej od pozostałych części drogą powiatową

Część folwarczną (III) tworzy zespół budynków należących do dawnego gospodarstwa. Do czasów obecnych zachowały się tu trzy historyczne budynki gospodarcze tj. dwie obory, pochodzące z przełomu XIX i XX wieku. Usytuowane są one po wschodniej stronie alejki wjazdowej, która tworzy główną oś kompozycyjną zespołu. Po zachodniej stronie alejki znajduje się zabytkowy czworak pochodzący z 1920 roku. Za pomocą mostka łączy się ona z gazonem znajdującym się w części rezydencjonalnej zespołu.

Etap III  „Pałac na wyspie”

Część rezydencjonalna jest  najstarszą i najlepiej zachowaną częścią zespołu. Położona jest ona na wyspie. W jej centralnej części znajduje się owalny gazon, wokół którego prowadzi droga dojazdowa do dworu (pałacu) i oficyny. Budynki te, wzniesione na początku XIX są w bardzo dobry stanie. Zachowały one swój dawny wystrój, jednak wewnątrz nich nie pozostało nic z ich pierwotnego wyposażenia. Nieliczne przekształcenia architektoniczne dokonane po II wojnie światowej objęły głównie zmiany we wnętrzu budynków, które wprowadzono w celu przystosowania pomieszczeń dla potrzeb pensjonariuszy DPS.

Etap IV  „Park krajobrazowy”

      Park krajobrazowy w Krzesimowie wchodzi w skład zabytkowego zespołu dworsko - parkowego i łącznie z całym zespołem podlega ochronie prawnej. Za czasów swojej świetności był on jednym z  najpiękniejszych parków wiejskich Lubelszczyzny.

     Przez wiele lat park był bardzo zaniedbywany i dlatego, w porównaniu ze swoim pierwotnym wyglądem, uległ poważnej degradacji. Obecnie, dzięki staraniom Dyrekcji i pracowników DPS stopniowo odzyskuje on swój dawny wygląd.

Roślinność parku reprezentowana jest przez 37 gatunków drzew, z których najliczniej występują dęby, graby, lipy, olchy, akacje i topole. Są one w różnym wieku, od kilku lat  do ponad 250 lat. Znajdują się tu liczne stare drzewa, z których kilka zyskało status drzew pomnikowych. Na terenie parku znajdują się również pojedyncze osobniki gatunków rzadkich tj.: iglicznia trójciernista (drzewo cierniowe), dąb czerwony, sosna wejmutka i orzech czarny.

Łączna powierzchnia parku wynosi kilkanaście hektarów. Spacer po parku może odbywać się jedynie w jego centralnej części, z uwagi na to, że leżące na południu naturalne powierzchnie leśne są zabagnione i niedostępne.

Etap V  „Folwark za drogą”

        ,,Folwark za drogą” to druga część gospodarstwa należącego do zabytkowego zespołu dworsko-parkowego. Zabytkowe obiekty znajdujące się w tej części zabudowy to murowany spichlerz, suszarnia chmielu  oraz stodoła - dawna stajnia. Budynki te pochodzą z przełomu  XIX/XX w.

Etap VI  „Cmentarz – miejsce pamięci narodowej”

Cmentarz w Krzesimowie to szczególne miejsce, któremu należy się wyjątkowy szacunek. Znajdują się tu mogiły żołnierzy poległych podczas I i II wojny światowej, a także groby setek wymordowanych w latach 1944-46 więźniów Obozu Pracy NKWD i UB w Krzesimowie. Miejscem tym od lat opiekują się ,,Jaworzniacy”, członkowie lubelskiego oddziału Związku Młodocianych Więźniów Politycznych lat 1944-56. Z ich inicjatywy w 1998 roku usypano w tym miejscu kopiec oraz postawiono tablicę  poświęconą wszystkim tym, którzy tu zginęli. Jesienią 2003 roku miejsce krzesimowskiej kaźni przekształcono w Dolinę Krzyży. Znajdujące się tu krzyże upamiętniają ofiary terroru komunistycznego: poległych, pomordowanych, zmarłych w więzieniach, obozach, łagrach oraz zaginionych bez wieści w latach 1939- 1989.

6. Wyposażenie ścieżki

      Niezbędnym wyposażeniem ścieżki, poza tablicami informacyjnymi, jest informator turystyczny o Krzesimowie pt.„Krzesimowskie Wzgórze” oraz folder na temat ścieżki.

7. Otwarcie ścieżki:

          Uroczyste otwarcie ścieżki z udziałem przedstawicieli innych szkół oraz specjalnych gości odbyło się 13 czerwca 2006r.

 8. Kto nas wspierał:

        Realizacja projektu ścieżki była możliwa dzięki finansowemu wsparciu WFOŚ i GW w Lublinie, Starostwa Powiatowego w Świdniku, UG w Mełgwi oraz Fundacji „Jaworzniacy”. Za okazaną pomoc serdecznie wszystkim dziękujemy.